ستون‌های مسجدالنبی

ستون‌های مسجدالنبی، به ویژگی‌ها و خاطراتی که با هر یک از آن‌ها مرتبط است، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. این ستون‌ها از تنه‌های نخل خرما ساخته شده‌اند و اکنون با رنگ سفید از بقیه ستون‌های مسجد تمیز شناخته می‌شوند. در زیر به توضیح کامل و جزئیات بیشتری از برخی از این ستون‌ها می‌پردازیم:

1. اسطوانه الحرس:

این ستون دومین ستون از سمت قبله است و به ضریح پیامبر اسلام، حضرت محمد (ص) متصل می‌شود. این ستون به نام علی ابن ابی طالب نیز شناخته می‌شود، زیرا حضرت علی (ع) کنار این ستون ایستاده و به محافظت از پیامبر (ص) می‌پرداختند.

2. اسطوانه التوبه:

این ستون به یادگار خاطره‌ای از ابولبابه، یکی از اصحاب پیامبر (ص) است که به خاطر خطایی که انجام داده بود، خود را به این ستون بسته و طی شبانه‌روز گریه و توبه کرد. خداوند به توبه او پاسخ داد و این واقعه در قرآن نیز ذکر شده است.

3. اسطوانه سریر:

این ستون مکانی بود که حضرت محمد (ص) در زمان اعتکاف از آن استفاده می‌کردند. اصحاب مسجد برگ‌هایی از درخت خرما را در اینجا پهن می‌کردند تا پیامبر (ص) بتواند بر روی آن‌ها استراحت کند.

4. اسطوانه مخلقه:

این ستون نزدیک به محراب فعلی مسجد واقع شده است و به دلیل اینکه برای معطر کردن فضای مسجد عود و خلوق بر آن می‌سوزاندند، به آن مخلقه گفته می‌شود.

5. اسطوانه وفود:

سومین ستون از سمت قبله و به ضریح پیامبر (ص) متصل است. این ستون محل دیدار پیامبر (ص) با گروه‌ها و قبایل و هیات‌های اعزامی از سایر بلاد بوده است، که به نمایندگان و هیات‌های اعزامی از سایر بلاد معروف شده است.

6. اسطوانه حنانه:

این ستون به یادگار خاطره‌ای از حضور پیامبر خدا (ص) در مسجدالنبی است. حنانه نام این ستون به معنای ناله و صدای شتری است که از بچه خود جدا شده است. پیامبر (ص) هنگام سخنرانی به درختی که کنار محراب مسجدالنبی قرار داشت، تکیه می‌کردند و آن را به عنوان منبر مورد استفاده قرار می‌دادند. بعد از جدایی پیامبر (ص) از این درخت، ناله‌ای از آن شنیده شد و حضرت با دست نوازش به درخت آرامی بخشید.

تفاوت حج تمتع و حج عمره

حج تمتع

حج تمتع یکی از انواع حج است که شامل دو بخش عمده، یعنی عمره تمتع و حج تمتع، می‌باشد.

مراحل تمتع:

1. احرام بستن برای عمره:

– محل احرام: از میقات (محل‌های مشخصی که زائران باید از آنجا احرام ببندند) احرام بسته می‌شود.

– نیت: نیت عمره تمتع.

– لباس احرام: پوشیدن لباس‌های خاص احرام (دو قطعه پارچه سفید برای مردان و لباس ساده برای زنان).

2. ورود به مکه و انجام عمره:

– طواف کعبه: هفت بار دور کعبه.

– نماز طواف: دو رکعت نماز در پشت مقام ابراهیم.

– سعی بین صفا و مروه: هفت بار رفت و برگشت بین دو کوه صفا و مروه.

– تقصیر: کوتاه کردن قسمتی از مو (مردان می‌توانند سر خود را بتراشند).

3. آمادگی برای حج:

– احرام مجدد: در روز هشتم ذی‌الحجه، مجدداً احرام بسته می‌شود.

– نیت: نیت حج تمتع.

4. مناسک :

– یوم الترویه (روز هشتم ذی‌الحجه): حرکت به منا و اقامت در منا.

– روز عرفه (نهم ذی‌الحجه): حرکت به عرفات و وقوف در عرفات تا غروب.

– مشعر الحرام (شب دهم ذی‌الحجه): پس از غروب، حرکت به مشعر و وقوف در آنجا.

– منا و رمی جمرات (روز دهم ذی‌الحجه): پس از طلوع آفتاب، حرکت به منا و رمی جمره عقبه (سنگ‌ریزه‌پرتاب کردن).

– قربانی: قربانی کردن حیوان.

– تقصیر: کوتاه کردن مو.

– طواف زیارت: بازگشت به مکه و انجام طواف زیارت.

– سعی بین صفا و مروه: دوباره انجام سعی بین صفا و مروه.

– بازگشت به منا: اقامت در منا تا روز دوازدهم یا سیزدهم ذی‌الحجه و انجام رمی جمرات سه‌گانه در این روزها.

– طواف وداع: بازگشت به مکه و انجام طواف وداع قبل از ترک مکه.

حج عمره

حج عمره مناسکی است که در طول سال و در هر زمانی قابل انجام است و شامل اعمال ساده‌تری نسبت به تمتع می‌باشد.

مراحل عمره:

1. احرام بستن:

– محل احرام: احرام بستن از میقات.

– نیت: نیت عمره.

– لباس احرام: پوشیدن لباس احرام.

2. ورود به مکه و انجام عمره:

– طواف کعبه: هفت بار دور کعبه.

– نماز طواف: دو رکعت نماز در پشت مقام ابراهیم.

– سعی بین صفا و مروه: هفت بار رفت و برگشت بین صفا و مروه.

– تقصیر: کوتاه کردن مو.

تفاوت‌های کلیدی:

حج تمتع

• زمان : فقط در ماه‌ ذی‌الحجه انجام می‌شود.
• ساختار و اجزا : شامل دو بخش عمره و تمتع است که هر کدام مراحل متعددی دارند.
• قربانی : قربانی کردن در روز عید قربان واجب است.
• مدت زمان : نیاز به زمان بیشتری دارد، معمولاً حداقل دو هفته.
• پیچیدگی : پیچیده‌تر است و نیاز به دقت و رعایت مناسک متعددی دارد.

حج عمره

• زمان : در هر زمان از سال قابل انجام است.
• ساختار و اجزا : فقط شامل عمره است و مراحل آن کمتر و ساده‌تر است.
• قربانی : نیازی به قربانی کردن ندارد.
• مدت زمان : در مدت کوتاه‌تری، معمولاً چند روز، انجام می‌شود.
• پیچیدگی : ساده‌تر و کوتاه‌تر است.

حج تمتع

حج تمتع یکی از پنج رکن اصلی اسلام است و به معنای سفر به شهر مکه برای انجام مناسک خاص در ماه ذی‌الحجه است. این مراسم سالانه انجام می‌شود و همه مسلمانان بالغ و توانمند از نظر مالی و جسمی موظف به انجام آن هستند، حداقل یک‌بار در طول عمرشان.

مناسک حج

1. احرام
2. طواف
3. سعی
4. وقوف در عرفات
5. رمی جمرات
6. ذبح قربانی
7. تقصیر یا حلق

حج به عنوان فرصتی برای تطهیر روح و پاکسازی گناهان گذشته تلقی می‌شود و مسلمانان از سراسر جهان در این مراسم شرکت می‌کنند. حج همچنین نمادی از وحدت و برابری مسلمانان است، زیرا همه شرکت‌کنندگان فارغ از جنس، نژاد و طبقه اجتماعی در یک لباس مشابه شرکت می‌کنند.

سفر مذهبی

حج، که به عنوان یک سفر مذهبی به مکه تعریف می‌شود، یکی از مهمترین اعمال عبادی در اسلام است. این فریضه از اهمیت بالایی برخوردار است و شامل مجموعه‌ای از اعمال و مناسک است که هرکدام به ترتیب و در زمان‌های خاصی از ماه ذی‌الحجه انجام می‌شوند. در ادامه، توضیح بیشتری درباره‌ی هر یک از مراحل و جزئیات مناسک حج ارائه می‌دهم:

• احرام

احرام آغاز رسمی مناسک حج است و شامل نیت قلبی برای ورود به حالتی مقدس و پوشیدن لباس احرام است:

– لباس احرام: مردان دو تکه پارچه سفید بدون دوخت می‌پوشند و زنان لباس ساده‌ای که بیشتر بدن را بپوشاند، به تن می‌کنند.

– نیت: با نیت قلبی و ذکر دعای احرام (تلبیه)، حج‌گزار وارد حالت احرام می‌شود و برخی اعمال مانند شکار، آرایش و استفاده از عطر ممنوع می‌شود.

• طواف

طواف شامل چرخیدن به دور کعبه هفت بار در جهت خلاف عقربه‌های ساعت است:

– توجه: طواف با توجه و خلوص نیت انجام می‌شود.

– مسح حجرالاسود: در صورت امکان، لمس یا بوسیدن حجرالاسود (سنگ سیاه) که در یکی از گوشه‌های کعبه قرار دارد، توصیه می‌شود.

• سعی

سعی عبارت است از پیمودن فاصله بین تپه‌های صفا و مروه هفت بار:

– دلیل تاریخی: این عمل یادآور تلاش هاجر، مادر اسماعیل، برای یافتن آب در بیابان است.

• وقوف در عرفات

روز نهم ذی‌الحجه، حجاج باید در عرفات (دشتی خارج از مکه) از ظهر تا غروب حضور داشته باشند:

– دعا و نیایش: این روز مهم‌ترین بخش حج است و حجاج به دعا و توبه می‌پردازند.

• مشعرالحرام و منا

پس از غروب در عرفات، حجاج به مشعرالحرام می‌روند:

– جمع‌آوری سنگریزه‌ها: شب را در مشعر می‌گذرانند و سنگریزه‌ها را برای رمی جمرات جمع می‌کنند.

– بازگشت به منا: صبح روز بعد به منا بازمی‌گردند.

• رمی جمرات

حجاج به منا می‌روند تا سه ستون (جمرات) را که نمادی از شیطان است، با سنگریزه هدف قرار دهند:

– رمی جمرات عقبه: این عمل در سه روز انجام می‌شود و در روز اول تنها جمره عقبه (بزرگترین ستون) مورد هدف قرار می‌گیرد.

• ذبح قربانی

قربانی کردن یک حیوان به یادبود از فداکاری ابراهیم انجام می‌شود:

– تقسیم گوشت: گوشت قربانی بین فقرا، خانواده و دوستان تقسیم می‌شود.

• تقصیر یا حلق

پس از قربانی، مردان سر خود را می‌تراشند (حلق) یا کوتاه می‌کنند (تقصیر) و زنان تنها قسمتی از موهای خود را کوتاه می‌کنند:

– خروج از احرام: با این عمل، حجاج از حالت احرام خارج می‌شوند.

• طواف نساء و طواف وداع

در پایان حج، حجاج دوباره به مکه بازمی‌گردند:

– طواف نساء: برای خروج از حالت احرام زناشویی.

– طواف وداع: خداحافظی با کعبه قبل از ترک مکه.

جنبه‌های اجتماعی و روحانی حج

حج نه تنها یک عمل عبادی است، بلکه جنبه‌های اجتماعی و روحانی عمیقی نیز دارد:

– وحدت و برابری: حج فرصتی است برای دیدار مسلمانان از سراسر جهان، تأکید بر برابری و وحدت جامعه اسلامی.

– تزکیه نفس: حج‌گزاران با انجام مناسک و تحمل مشقات حج، به تطهیر روحی و معنوی می‌پردازند.

نقطه عطف زندگی

حج یک تجربه تحول‌آفرین است که بسیاری از مسلمانان آن را به عنوان نقطه عطفی در زندگی‌شان می‌دانند. این سفر مقدس فرصتی است برای بازگشت به اصول و تعهدات دینی و ایجاد تغییرات مثبت در زندگی فردی و اجتماعی.