26خرداد 1344 سالروز شهادت سربازان دلیر اسلام: بخارایی، امانی، صفار هرندی و نیک‌نژاد
روز 26 خرداد 1344، یکی از روزهای خونین و تاریخی در انقلاب اسلامی ایران بود. زیرا در این روز، چهار شهید با نام‌های محمد بخارایی، صادق امانی، رضا صفار هرندی و مرتضی نیک‌نژاد به دلیل ایمان و تعهد به ارزش‌های اسلامی و دفاع از حقوق مردم، به شهادت رسیدند.
این چهار شهید، پس از اعدام حسنعلی منصور که به عنوان یکی از فعالان انقلابی و مخالفان سیاسی رژیم شاهنشاهی به شهادت رسید. تصمیم گرفتند که با تحمل و استقامت در برابر ستم و سرکوب، اراده خود را برای ایستادگی در مقابل دشمنان اسلام و انقلاب اسلامی ایران نشان دهند.
این رویداد نشان دهنده تصمیم و اراده این شهدا برای دفاع از ارزش‌های مذهبی و ملی بود. که در برابر تهاجم رژیم پهلوی و مزدوران خارجی، با شجاعت و ایمان به شهادت رسیدند. این شهدا به عنوان نمادهایی از ایمان، استقامت و مبارزه برای حقوق مردم ایران، در تاریخ این کشور به یادگار مانده‌اند و همواره در قلوب مردم ایرانی جاودانه می‌مانند.
رویدادهایی که در تاریخ ۲۶ خرداد ۱۳۴۲ اتفاق افتاده است، برجسته‌ترین آنها شهادت چند شخصیت مهم در جریان جنبش مخالفان شاهنشاهی ایران است. از جمله شهیدان بخارایی، امانی، صفار هرندی، و نیک نژاد. این افراد بخشی از جریانی بودند که پس از حادثه فیضیه و قیام ۱۵ خرداد، به نتیجه رسیدند که راه مبارزه سیاسی با رژیم شاه بی‌نتیجه است و تصمیم به اقدام مسلحانه علیه رژیم و عناصر اصلی آن گرفتند.
این تصمیم نه تنها نشان از بحران و تلاطم سیاسی در آن دوران داشت. بلکه نقطه عطفی بزرگ در تاریخ معاصر ایران بود که به براندازی نظام پهلوی و نهایتاً به پیروزی انقلاب اسلامی ایران انجامید.
محمد بخارائی
شهید محمد بخارائی، فرزند علی اکبر، در سال ۱۳۲۳ هجری شمسی در جنوب شهر تهران به دنیا آمد. پس از اتمام دوره مدرسه، با شهید رضا صفار هرندی آشنا شد و در جلسات حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ علی اصغر هرندی با اسلام و افکار روشنفکرانه آشنا شد.
با آغاز نهضت امام خمینی، شهید بخارائی و شهید هرندی به موؤتلفه اسلامی پیوستند و تحت تأثیر شهید عراقی قرار گرفتند که آنها را برای جهاد مسلحانه آماده دانست. شهید امانی نیز تحولی نو در روحیه آن دو پدید آورد و با شرکت در دوره‌های تمرین مسلحانه، روابطشان را مستحکم کرد.
در عملیات بدر، شهید بخارائی نقش ویژه‌ای در اجرای در کلمه الهی برای به هلاکت رساندن حسنعلی منصور داشت. او پس از شلیک دو گلوله به طرف منصور، دستگیر شد و به کلانتری بهارستان منتقل شد. در اینجا، با شجاعت و صراحت به سوالاتی پاسخ داد که باعث برآشفتگی ناصری، مسئول کلانتری، شد. ناصری با عصای مارشالی به دهانش زد و او را غرق خون کرد.
شهید بخارائی با وجود جوانی خود و در سن ۲۰ سالگی، با بلاغت، فصاحت و شجاعت خود در دیدگاه‌ها و دادگاه‌ها، همگان را به تحسین واداشت. در سحرگاه ۲۶ خرداد ۱۳۴۴ همراه با سه شهید دیگر، با نشاطی کامل و با فریاد “الله اکبر”، شهادت را پذیرفت.
محمد صادق امانی
شهید محمد صادق امانی همدانی در سال ۱۳۰۹ در تهران متولد شد. او از کسبه بازار تهران بود و بر اساس شهادت حاج مهدی عراقی، خود یک مجتهد بود و حدود ۶ هزار حدیث را از حفظ داشته و به تعلیم اخلاق می‌پرداخت. امانی در گروه شیعه‌ی فعال فعالیت می‌کرد و پس از آن، با نظر حضرت امام خمینی (ره) به همراه یک گروه از یارانش، به تأسیس مؤتلفه اسلامی پرداخت.
بعد از مدتی، او رهبری شاخه نظامی مؤتلفه را بر عهده گرفت و در طراحی عملیات بدر برای اجرای حکم الهی درباره حسنعلی منصور نقش داشت. پس از کشته شدن حسنعلی منصور، امانی تحت تعقیب قرار گرفت و در روز یازدهم بهمن ماه ۱۳۴۳ در منزل ابوالقاسم رضوی فرد دستگیر شد.
وی نقش اساسی در رهبری مؤتلفه داشت و در آموزش و تربیت شاگردان خود که از جمله آنها می‌توان به شهیدان اندرزگو، بخارایی، نیک نژاد و صفار هرندی اشاره کرد، فعالیت داشت.
رضا صفار هرندی
شهید رضا صفار هرندی، فرزند علی اکبر، در سال ۱۳۲۵ در خانواده‌ای اهل علم و تبلیغ دین به دنیا آمد. برادرش، حجت الاسلام حاج شیخ علی اصغر هرندی، روحانی آزاده و مردمی بود که علاوه بر اقامه نماز جماعت و تدریس دین، مغازه پارچه فروشی داشت و از این طریق زندگی را اداره می‌کرد. شهید رضا صفار هرندی نیز در این خانواده پرورش یافت.
پس از دوره ابتدایی، دروس دینی را نزد برادرش فرا گرفت و در مغازه او مشغول به کار شد. او در مسجد دروازه غار تهران در تبلیغ دین و ارتباط با جوانان مشغول بود و آنها را به راه دین وا می‌داشت. در این میان با شهید محمد بخارایی و شهید نیک نژاد آشنا شد. و با آنها درباره مسائل اسلامی و امر به معروف و نهی از منکر همکاری می‌کرد.
با آغاز نهضت امام خمینی (ره)، او و یارانش به وظایف انقلابی پرداختند. و در نهایت با موتلفه اسلامی آشنا شدند و به جهاد مسلحانه رو آوردند. شهید هرندی در روز عملیات اعدام انقلابی منصور، پشتیبان شهید بخارایی بود و پس از پایان عملیات، از صحنه خارج شد. اما هنگامی که می‌خواست وسایل خود را از خانه بردارد و با شهید نیک نژاد تصمیم به زندگی مخفی بگیرد، دستگیر شد.
مرتضی نیک نژاد
شهید مرتضی نیک نژاد در سال ۱۳۲۱ در جنوب شهر تهران، در خانواده‌ای مذهبی به دنیا آمد. او از نوجوانی تدین و تعهد وی همه را تحت تاثیر قرار می داد. پس از اتمام دوره ابتدایی، به شغل گالش فروشی در بازار تهران روی آورد. وی در جلسات دینی حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ علی اصغر هرندی شرکت می‌کرد و با شهید رضا صفار هرندی و شهید محمد بخارایی دوستی صمیمی برقرار کرد.
در زمان عملیات بدر، شهید نیک نژاد به عنوان دومین فرد این عملیات، وظیفه پشتیبانی از شهید بخارایی را بر عهده داشت. در حین عملیات، وی با شجاعتی بی‌نظیر، به طور موفقیت‌آمیز حسنعلی منصور را که مسئولیت زندانی کردن شخصیت‌های انقلابی داشت، به سزای تقصیراتش رساند. تیراندازی‌اش باعث اصابت ناودان مجلس و شیشه اتومبیلی که منصور را به بیمارستان منتقل می‌کرد، شد.
با پایان عملیات، شهید نیک نژاد به همراه شهید رضا صفار هرندی دستگیر شد و در دادگاه نظامی تحت تعقیب و محاکمه قرار گرفت. سرانجام در سحرگاه ۲۶ خرداد ۱۳۴۴، همراه با حاج صادق امانی و محمد بخارایی، شهید شد و به لقاء الله نائل آمد.
مزار این عزیزان در ابن بابویه شهرری قرار دارد.
