کربلا
کَربَلا یا کربلای مُعَلّی یکی از شهرهای زیارتی شیعیان در عراق است. شهادت امام حسین (ع) و یارانش در واقعه کربلا در سال ۶۱ قمری و وجود حرم امام حسین (ع) و حرم حضرت عباس (ع)، این شهر را نزد شیعیان بسیار مهم کرده است.
پیشینه کربلا به قبل از اسلام و دوره بابلی بازمی‌گردد. پس از فتوحات اسلامی، قبائلی در اطراف کربلا و نزدیکی رود فرات زندگی می‌کردند. پس از شهادت امام حسین (ع) و یارانش در واقعه عاشورا در دهم محرم و تدفین پیکر آنان در کربلا، شیعیان برای زیارت حرم امام حسین (ع) به کربلا می‌رفتند. اهتمام شیعیان برای زیارت امام حسین (ع) و دیگر شهدای کربلا، زمینه تبدیل کربلا به سکونت‌گاه شیعیان را فراهم کرد. از سده‌های دوم و سوم قمری، نخستین عمران و آبادانی در کربلا پایه‌ریزی شد. در دوره آل بویه، اقدامات بسیاری برای توسعه عمران شهر کربلا صورت گرفت؛ اما بیشترین اهتمام برای توسعه کربلا به دوره صفویه و قاجار بازمی‌گردد.
با توسعه شهر کربلا در سده سوم قمری، مدارس دینی در این شهر تأسیس شدند و رونق علمی حوزه علمیه کربلا را پایه‌گذاری کردند. این رونق در طول تاریخ با فراز و فرودهایی همراه بوده است. همزمان با شکوفایی علمی حوزه‌های کربلا، خاندان‌های شیعی متعددی برای کسب علم در این شهر ساکن شدند. از جمله این خاندان‌ها می‌توان به آل طعمه، آل نقیب، بهبهانی، شهرستانی و شیرازی اشاره کرد.
شیعیان در مناسبت‌های گوناگون از سراسر جهان برای زیارت به کربلا می‌آیند. اوج این حضور در ایام عزاداری محرم و صفر، به‌ویژه در مراسم پیاده‌روی اربعین، مشاهده می‌شود. جمعیت زائران اربعین در سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ شمسی حدود ۲۰ میلیون نفر گزارش شده است.
کربلا در طول تاریخ به نام‌های مختلفی شناخته شده است. از جمله این نام‌ها می‌توان به غاضریه، نینوا، طَفّ، عقر، حائر و نواویس اشاره کرد.
معرفی
کربلا یکی از شهرهای زیارتی و مقدس شیعیان در عراق است. این شهر در مرکز استانی به همین نام و در نیمه جنوبی عراق، حدود ۱۰۰ کیلومتری بغداد، پایتخت این کشور، واقع شده است. کربلا به‌دلیل اهمیت مذهبی و تاریخی خود، هر ساله میزبان میلیون‌ها زائر از سراسر جهان است.
تاریخچه سیاسی
کربلا پس از سقوط امپراطوری عثمانی در سال ۱۹۱۴ میلادی و همچنین پس از سقوط حکومت صدام در سال ۲۰۰۳ میلادی، جایگاه سیاسی خاصی در عراق پیدا کرد. یکی از وقایع مهم تاریخی مرتبط با کربلا، فتوای جهاد محمدتقی شیرازی، مرجع شیعیان در کربلا، علیه بریتانیا در دوران اشغال عراق توسط این کشور است. شیرازی در جنبش ۱۹۲۰ میلادی مردم عراق، نقش رهبری مهمی داشت و فتوای او باعث تحرکات گسترده‌ای در بین مردم برای مقابله با حضور بریتانیا شد.
پس از سقوط صدام، کربلا به عنوان مرکزی برای اعلام مواضع مرجعیت شیعه عراق در قبال تحولات سیاسی و اجتماعی این کشور و جهان اسلام شناخته شد. یکی از نمونه‌های بارز این موضوع، اعلام فتوای جهاد علیه داعش توسط آیت‌الله سیستانی از تریبون نماز جمعه کربلا است.
جمعیت و نام‌های تاریخی
بر اساس سرشماری‌های سال ۲۰۱۵، جمعیت شهر کربلا نزدیک به هفتصد هزار نفر گزارش شده است. کربلا در طول تاریخ به نام‌های مختلفی شناخته شده است. از جمله این نام‌ها می‌توان به غاضریه، نینوا، طَفّ، عَقْر، حائر و نواویس اشاره کرد. هر یک از این نام‌ها به دوره‌های مختلف تاریخی و ویژگی‌های خاص منطقه اشاره دارند.
حوادث تاریخی
کربلا در دو سده اخیر با حوادث متعددی مواجه شده است. حمله وهابی‌ها به کربلا، حمله نجیب پاشا، والی عثمانی به این شهر، انقلاب ۱۹۲۰ میلادی و انتفاضه شعبانیه برخی از وقایع مهم این دوره هستند. این حوادث تأثیرات عمیقی بر جامعه و فرهنگ کربلا داشته و بر اهمیت تاریخی و سیاسی این شهر افزوده‌اند.
