تربیت کودک از نگاه پیامبر (بخش دوم)
تربیت کودک از نگاه پیامبر (بخش دوم)
6- وفای به عهد در تربیت کودکان در اسلام
وفای به عهد یکی از اصول اساسی تربیت کودکان در اسلام است که بر آن تأکید شده است. به ویژه در ارتباط با عهدی که والدین با فرزندان خود بسته‌اند. این امر نه تنها به تربیت سالم کودکان کمک می‌کند. بلکه به شکل قابل توجهی در تقویت شخصیت و ارزش‌های اخلاقی آنها تأثیر می‌گذارد که ممکن است در آینده به اصلاح آن دشوار باشد.
تأکید اسلام بر وفای به عهد:
- پیامبر اسلام (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم):
در روایات، پیامبر اسلام فرموده‌اند: “کودکان را دوست بدارید و با آنها مهربان باشید و هر گاه به آنان وعده داده‌اید، بدان وفا کنید، زیرا کودکان اعتمادی جز این ندارند که شما وعده خود را به اجرا درآورید.”
- عبدالله بن عامر:
یکی از روایات از عبدالله بن عامر نقل می‌کند که هنگامی که کودکی بود، به خانه پیامبر اسلام رفته و مادرش به او گفته بود: “عبدالله بیا، چیزی به تو بدهم.” پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) به او یادآوری کردند که اگر به وعده‌های داده شده وفا نکند، برایش دروغی نوشته می‌شود، بدین ترتیب به عدم اهمیت دادن به وعده‌ها تأکید شده است.
7- توجه به تفاوت‌های روحیاتی کودکان در اسلام
در اسلام، تفاوت‌های روحیاتی بین دختران و پسران به خوبی مورد توجه قرار گرفته است، و وضوح دارد که این تفاوت‌ها تأثیر بسزایی بر رفتار و تربیت آنها دارد.
آموزه‌های اسلامی در این زمینه:
توجه به دختران:
پیامبر اسلام فرموده‌اند: “هر کس دختری داشته باشد، خداوند آن دختر را پوششی از دوزخ برایش قرار می‌دهد.” این نشان می‌دهد که دختران به خاطر روحیات لطیف‌تر و احساسی‌تری که دارند، به اهمیت ویژه‌ای در تربیت و مراقبت نیاز دارند.
ترجیح دادن دختران:
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وسلّم) توصیه کرده‌اند که در اهداء هدایا و اموال، دختران را از پسران مقدم بداریم، زیرا این اقدام به خوشحالی خداوند منجر می‌شود و نشان از احترام و محبت به دختران است.
8-تدابیر لازم برای حفظ عفت جنسی در تربیت کودکان در اسلام
۸.۱ – پنهان بودن روابط زناشویی والدین
یکی از اصول اسلام در تربیت جنسی کودکان، پنهان بودن روابط زناشویی والدین در حضور کودکان است. این اقدام از اهمیت بسیاری برخوردار است به‌طوری که:
جلوگیری از حضور کودک در خلوت والدین: آموزه‌های اسلامی توصیه می‌کند که کودکان باید از حضور در خلوت والدین در زمانی که آنها در حال انجام روابط زناشویی هستند، محروم باشند. این اقدام نه‌تنها می‌تواند از ایجاد تأثیرات منفی بر روحیه کودکان جلوگیری کند، بلکه از پدیده‌های ناخوشایندی مانند انحرافات جنسی نیز جلوگیری می‌کند.
انجام روابط زناشویی در مکان‌های مناسب: بر اساس احادیث اسلامی، توصیه می‌شود که والدین روابط زناشویی خود را در مکان‌هایی انجام دهند که کودکان حاضر نباشند تا از بروز احساسات ناخوشایند در آنها جلوگیری شود. این اقدام همچنین به حفظ سلامت روحی کودکان کمک می‌کند.
۸.۲ – پوشاندن عورت کودکان
یکی دیگر از اصول مهم در تربیت جنسی کودکان در اسلام، پوشاندن عورت آنها است:
توصیه به پوشش عورت کودکان: اسلام به والدین توصیه می‌کند که عورت کودکان خود را محافظت کنند و آنها را از دید دیگران پوشانده نگه دارند. این اقدام به حفظ حرمت و عفت عورت کودکان و جلوگیری از تأثیرات منفی جنسی و روحی کمک می‌کند.
احترام به حرمت عورت کودکان: اسلام به والدین آموزش می‌دهد که باید به حرمت و عفت عورت کودکان مانند بزرگسالان احترام بگذارند. پیامبر اسلام می‌فرمایند: “عورتش را بپوشانید؛ چرا که حرمت عورت کودک همانند حرمت عورت بزرگسال است.”
۸.۳ – جلوگیری از بوسیدن کودکان توسط نامحرمان
توصیه به جلوگیری از بوسیدن کودکان توسط نامحرمان: اسلام به افراد توصیه می‌کند که از بوسیدن کودکان توسط افراد نامحرم پرهیز کنند. این اقدام به حفظ روابط سالم و از ایجاد مشکلات در آینده، مثل ایجاد ارتباطات نامناسب کمک می‌کند. پیامبر اسلام می‌فرمایند: “دختر چون شش ساله شد، او را نبوسید و پسر نیز چون از هفت سالگی گذشت، زن او را نبوسد.”
۸.۴ – جداسازی بستر کودکان
تدبیر جداسازی بستر کودکان: اسلام توصیه می‌کند که والدین هنگامی که کودکان به سن تمییز رسیده‌اند، بسترهایشان را از یکدیگر جدا کنند. این اقدام به پیشگیری از تحریک جنسی زودرس و بلوغ زودرس کودکان کمک می‌کند و به حفظ عفت جنسی آنها کمک می‌کند.
۹ – توجه به بازی کودکان
بازی برای کودکان، جزء مهم‌ترین ویژگی‌های زندگی و بستر حیاتی برای رشد و تکامل آنها است. این دوران بازی، نقش بسزایی در تقویت استعدادها، توسعه مهارت‌ها، و شناخت دنیای اطراف دارد. از این رو، والدین و مربیان به شدت توصیه می‌شود که به کودکان اجازه و فرصت کافی برای بازی داده و آنها را در این فعالیت‌ها حمایت کنند.
نقش بازی در رشد ذهنی و اجتماعی: بازی برای کودکان، بیشتر از یک فعالیت سرگرم‌کننده است؛ آنها را در یادگیری مهارت‌های اجتماعی، حل مسائل، و تعامل با دیگران تقویت می‌کند. این فرآیند تأثیر بسزایی بر توسعه شخصیت کودکان دارد و اساسی برای رشد سالم آنها می‌باشد.
مثال‌های سنتی اسلامی: پیامبر اسلام (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) خود به فراوانی با کودکان بازی می‌کردند و آنها را تشویق می‌کردند تا در این فعالیت‌ها شرکت کنند. این نشان می‌دهد که اسلام اهمیت زیادی به فرصت‌های بازی برای کودکان می‌دهد و آنها را به این موضوع تشویق می‌کند که در زمینه‌های مختلف از زندگی خود تجربه بیشتری کسب کنند.
تأثیر بازی‌های مدرن مانند بازی‌های گوشی: امروزه، بازی‌های مدرن مانند بازی‌های رایانه‌ای و گوشی نقش مهمی در تقویت مهارت‌های کودکان دارند. این بازی‌ها نه تنها ارتباط کودکان با فناوری را بهبود می‌بخشند، بلکه ذهنشان را به تفکر و حل مسائل ترغیب می‌کنند که این مهارت‌ها در زندگی بزرگسالی آنها نیز کارآمد هستند.
۱۰ – تعلیم فرائض دینی به کودکان
علاوه بر بازی، یکی از مهم‌ترین وظایف والدین در تربیت کودکان، آموزش و تعلیم فرائض و شعائر دینی به آنها است. این آموزش‌ها اساسی برای تشکیل هویت دینی و معنوی کودکان می‌باشند و نقش بسزایی در تربیت اخلاقی و اجتماعی آنها دارند.
آموزش مفاهیم اسلامی: پیامبر اسلام (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) به والدین توصیه می‌کردند که از زمان زبان باز شدن کودکانشان، اولین آموزش‌هایی که به آنها بدهند، شامل کلمه “لا اله الا الله” باشد. این تربیت از زودی کودکان را به معنویت و تعلق به دینی خود تشویق می‌کند.
آموزش نماز و عبادات: والدین باید از زمان مناسبی، کودکان را به نماز و عبادات تربیت کنند. این اقدام به کودکان کمک می‌کند که از جوانی خود به عبادت و ارتباط نزدیک با خداوند عالم پرداخته و در مسیر رشد معنوی پیشرو باشند.
نکته اخلاقی: پیامبر اسلام در مورد والدینی که کودکانشان را به آموزش فرائض دینی اهمیت نمی‌دهند، ابراز نگرانی می‌کنند. این نشان می‌دهد که تربیت دینی فرزندان به میزان قابل توجهی در شکل‌دهی به ارزش‌ها و اخلاقیات آنها تأثیرگذار است و اسلام از والدین انتظار دارد که این مسئولیت را به جدیت بپذیرند.
